Waardering is de grootste beloning voor authentiek leiderschap. Waardering lijkt zo’n open deur te zijn en toch wat zo dichtbij is zien we makkelijker over het hoofd. Het zou het leiderschap zoveel plezieriger en mooier maken als je er door en door doordrongen van raakt.
Terug naar de oorsprong van al ons handelen. Dit is de basis om het echt te begrijpen. De basis wat elk mens drijft is pijn vermijden en op zoek gaan naar een beloning. Hierdoor komt hij in beweging en als dat er niet zo zijn dan zou er de laatste duizenden jaren weinig zijn veranderd.
Wat ook in ons DNA zit geprogrammeerd is willen helpen en hier komen we de eerste paradox tegen. We willen helpen maar niet geholpen worden. Om deze paradox te kunnen hanteren vertaal ik helpen in een bijdrage willen leveren. Alleen ‘slachtoffers’ wil worden geholpen en alle anderen waarderen het als iemand bijdraagt aan hun zelfstandigheid, zelfredzaamheid en onafhankelijkheid. Onderdelen die bijdragen aan je autonomie.
Als pijn vermijden jouw drijfveer is dan stopt dit meestal als de pijn over is en ga je weer over naar de orde van de dag. In de praktijk blijkt dit een minder duurzame gedragsverandering te zijn omdat de kans dat je terugvalt naar oud gedrag groot is. Het dichter bij een beloning komen stimuleert en motiveert steeds meer waarin de concentratie dopamine blijft toenemen totdat je de beloning hebt veilig gesteld. Dopamine jaagt dit proces aan en daalt ook gelijk als de beloning veilig is gesteld.
Het is lastig om waardering als beloning te zien, omdat het zo abstract is. Toch staat waardering voor elk mens bovenaan en is dit helaas maatschappelijk vervormd door dit te cultiveren in cijfers, bonussen, promotie en diverse prijzen. Dit is wel allemaal concreet en tastbaar en verhoogt je status. Deze status gevoeligheid is er behoorlijk ingebakken en jaagt de economie aan terwijl de honger naar waardering alleen maar toeneemt.
Status zorgt voor bewondering en afgunst en dat staat ver af van waardering. Voor imperfectie is liefde nodig en iedereen die graag bijdraagt aan jouw perfectie, ontvangt waardering, terwijl die perfectie je status verhoogt. Weer zo’n paradox. Laat ik die perfectie vertalen in dat het bijdraagt dat je meer waarde kunt geven aan anderen. Iemand draagt iets bij waardoor jij steeds meer waarde kunt geven aan anderen. De eigenwaarde stijgt van degenen die de bijdrage levert omdat hij wordt gewaardeerd voor de waarde die hij hiermee bijdraagt voor de ander die op zijn beurt weer waardevoller wordt voor anderen waardoor uiteindelijk ook zijn eigenwaarde weer groeit.
Vrij vertaalt: jij waardeert als authentiek leider de mensen die je aanstuurt en haalt de waardering uit de groei van hun autonomie waardoor zij van meer waarde worden voor hun organisatie. Hoe autonomer zij worden, hoe onzichtbaar en onmisbaar jij wordt. Onzichtbaar en onmisbaar lijkt weer een paradox te zijn. Vervang onzichtbaar door minder controleren en onmisbaar door het verlangen naar jou als inspirator, steun en rots in de branding. De praktijk is hierin erg vervormd omdat de drang naar status jou gevoelig maakt voor complimenten en financiële compensatie.
De ellende wordt alleen maar groter door de drang naar controle en bezit. Het controleren van ongemotiveerde mensen sloopt en combineer dit met het hamsterwieltje waarin meer willen bezitten tot steeds mindere resultaten leidt. Je bonussen veilig willen stellen maakt van jou een slechtere leider. Dat is wetenschappelijk aangetoond.
Daar zit je dan in jouw kooitje van status en steeds meer en groter. In de ban van cijfers en om de druk aan te kunnen vlucht je in van alles en nog wat. Wat mis je dan? Waardering voor wat je doet? Voor waardering is persoonlijke aandacht nodig en maak jij daar voldoende tijd voor?
Heel wat organisaties zijn ziek door die maatschappelijke cultivering van het verheerlijken van status waarin de schreeuw naar waardering en autonomie alleen maar groter en groter wordt. Mensen willen er toe doen en lijden er zelfs onder als ze worden bewonderd. Onder die druk van bewondering en afgunst raken ze steeds meer zichzelf kwijt. Zo kan het wel heel erg eenzaam worden aan de top als je hard voor jezelf en anderen bent geworden.
Waar sta jij? Van hoeveel zaken die je hebt aangeschaft, geniet je en hoeveel staan er ongebruikt te verstoffen of zijn ver weggeborgen? Zie jij ook dat nieuwe generaties steeds minder bezig zijn met bezit. Organisaties transformeren steeds meer richting service en beleving, want daarin valt de meeste waardering te halen.
Hoeveel waardering haal je uit jouw spullen en hoeveel waardering ontvang je van jouw mensen? Waar gaat jouw aandacht naar uit of ze jou bedanken voor wat je hebt gedaan of naar het effect van jou op jouw mensen? Let je op de glimlach op hun gezicht na de oprechte aandacht voor hoe ze iets hebben aangepakt? Of veroorzaak je teleurstelling op hun gezicht na het tegenvallen van hun resultaat en hoe jij daar vooral mee omging?
Ga jij voor middelmatigheid of voor het maximale uit jezelf halen door steeds meer waarde te leveren voor jouw mensen? Ga je geld uitgeven aan bezit of investeer je in jezelf door een stap te zetten richting authentiek en effectief leiderschap? Wil je beroemd zijn en voor het applaus gaan? Of werken aan jouw onzichtbaarheid en steeds meer waardering krijgen voor wie jij als mens en leider bent? Herinnert men zich jou in wat je hebt bezeten of hoe waardevol jij was als mens en je nog steeds deze waardering koestert?
Meer plezier in leidinggeven!