Woede, laat jij je er door leiden of geef jij je helemaal er aan over? Voor jou als leidinggevende is het belangrijk om te groeien in jouw emotionele volwassenheid. Emoties kunnen in hun oorspronkelijke gedaante als nuttig worden ervaren en in hun afgeleide, gecultiveerde versie voor problemen zorgen. De komende blogs gaan dieper in op vier van acht belangrijke emoties en hoe jij als leidinggevende hiermee kan omgaan. Wat is hun oorspronkelijke gedaante en wat is hun afgeleide, gecultiveerde versie? De vetgedrukte emoties hebben voor jou als leidinggevende het meeste effect op de werkvloer:
Acht emoties:
Het oorspronkelijk nut van woede is om te overleven. Door te doden of weg te jagen wat je bedreigt. Hoe gaan deze twee leidinggevenden met woede om en is het wel dezelfde woede?
Jaap maakt tijdens de vergadering een ongepaste grap over zijn leidinggevende Dirk. De personen aan de vergadertafel beginnen hard te lachen. Dirk kijkt Jaap eerste strak aan en daarna met dezelfde doordringende blik naar de anderen. Het lachen verstomt en er ontstaat een ijzige stilte. Dirk spreekt tegen Jaap op een rustige, onderkoelde en zelfbewuste toon: “Dat jij grapjes maakt ten koste van mij, wil ik niet en dat geldt ook voor jullie allemaal. Dit valt voor mij onder de categorie van respectloos gedrag. Dat jullie hierover lachen draagt niet bij aan een werksfeer zoals ik dit met elkaar wil bereiken. Ik hoor na afloop van de vergadering hoe jullie hierin staan. Over naar ons volgende agendapunt.”
Christine maakt tijdens de vergadering een ongepaste grap over haar leidinggevende Pascal. De personen aan de vergadertafel beginnen hard te lachen. Pascal ontploft en met het schuim op zijn mond schreeuwt hij tegen Christine: “WAT EEN FLAUWE GRAP. ZO GA JE MET MIJ NIET OM. DIT PIK IK NIET VAN JOU OF VAN JULLIE ALLEMAAL. DIT IS RESPECTLOOS EN IK WALG HIER VAN. IK EIS EXCUSES VAN JOU CHRISTINE EN JULLIE STOPPEN MET LACHEN!” Er ontstaat gelijk geroezemoes en iedereen gaat zich er mee bemoeien waarbij de gemoederen en de spanningen hoog oplopen.
De emotie woede verschilt in beide voorvallen enorm van elkaar? In het eerste voorbeeld gaat het om Predator-agression en in het tweede om Anxiety-agression. De woede om te doden en de woede om boos over te komen. Hoe werkt dit mechanisme nu en wat kan jij er mee?
Jouw lichaam heeft de natuur gemaakt om te kunnen jagen en je te kunnen verdedigen. Jouw jachtinstinct om te kunnen eten, zorgt dat je geruisloos jouw prooi benadert. Ademhaling en hartslag zijn laag terwijl bij gevaar je bang bent en jouw ademhaling en hartslag versnellen. Door te schreeuwen en jezelf groot te maken wil je het gevaar keren door indruk te maken.
Zie woede als richtingaanwijzer. Als je de richting van woede volgt dan weet je waar jij terechtkomt met de effecten die de eindbestemming met zich meebrengt. Bij woede valt er een ijzige stilte of wordt het strijd. Als je beide eindbestemmingen kent is het aan jou wat je kiest? Dat doe jij ook als je onderweg bent met je vervoermiddel. Je maakt dan ook een keuze bij elke richtingaanwijzer die je tegenkomt.
Wij kunnen onze emoties reguleren door onze prefrontale cortex. Ik kom er later in mijn volgende blogs uitgebreider op terug. Wat woede betreft is de oorspronkelijke gedaante doden of conflicten voorkomen. Ijzig reageren of jezelf opblazen. Om woede te reguleren adviseer ik om stoom af te blazen en de tijd te nemen om af te koelen. Benoem daarna het feitelijke gedrag wat de woede heeft veroorzaakt zonder een oordeel op de persoon te plakken zoals wat ben je toch een hufter of eikel. Volg hierin de feedbackmethode waardoor je jouw medewerker bewust maakt van zijn gedrag en hoe hij of zij zich hierin kan ontwikkelen.
Een heel verraderlijke is boos te reageren op iets wat jij ziet en de ander niet. Zoals de boze Louis van Gaal tegen een journalist: “Ben ik nu zo slim, of ben jij zo dom?” Iets wat voor jou vanzelfsprekend is, ziet de ander niet. Dit zijn van die momenten dat jouw oordeel je helemaal in de weg staat. Als je al spijt krijgt van boos reageren dan staat deze bovenaan. Verwondering en nieuwsgierigheid met een flinke dosis humor alsof je naar een grappige voorstelling, laten jou anders kijken. Dat is lastig om er de humor van in te zien, maar het helpt wel! Vergroot het en maak er een karikatuur van zonder de ander belachelijk te maken.
“Kijk ik oefen voor het circus en probeer met in elke hand een vol glas de deur met mijn gedachten open te krijgen. Door te doen alsof jij mijn gedachten leest en de deur voor mij openmaakt, kunnen we een fantastisch duo vormen!”
Dat komt toch anders over dan boos te worden omdat jouw medewerker niet ziet dat hij de deur voor je open kan maken.
Thuis uit je makkelijker jouw boosheid dan op werk. Uit liefde voor jouw huisgenoten, nog een stukje tekst als bonus. Elke ouder is wel eens boos op zijn kinderen. Probeer eens van een afstand hiernaar te kijken. Door te schreeuwen op jouw kind, komt de boodschap echt niet beter over. Ik werd mij daar pas echt bewust van als ik de boodschap rustig en beheerst vertelde. Ik zag de zinloosheid er van in om met stemverheffing te praten. Het werkte alleen maar averechts en ik keek met afschuw naar mezelf. Je hebt gelijk dat je alle reden hebt om boos te zijn en dat het negatief gedrag echt niet kan van jouw kind. Je hebt dus alle reden om iets over dat gedrag te zeggen en laat jouw boosheid stromen in woorden die hout snijden. Bij mij nam de neiging om te ontploffen heel sterk af. Ik zie gelijk de richtingaanwijzer van woede voor me en weet dat ik een keuze heb. Ik kies voor een heldere en duidelijke boodschap als opvoeder die bijdraagt aan hun ontwikkeling door in verbinding met elkaar te blijven. Waar kies jij voor?
Meer plezier in leidinggeven!
Worstel jij met emoties en wil je een stap zetten naar emotionele volwassenheid. Of heb je last van iemand zijn woede-uitbarstingen? Stel jouw vraag waar jij mee worstelt of last van hebt en jij ontvangt een antwoord persoonlijk van mij. Kijk ook de video waarin ik jouw gids ben naar emotionele volwassenheid.